Sportowiec, więzień KL Auschwitz, działacz społeczny i zawodowy, członek ZBoWiD-u

Spoczywa na cmentarzu Parafialnym w Żywcu
Lokalizacja: działka 13, rząd 03, miejsce 01

Pochodził ze starodawnego i zasiedziałego na Żywiecczyźnie rodu Caputów. Urodził się w Żywcu, dnia 21 sierpnia 1919 roku, jako syn Józefa i Marii z d. Rybarskiej.

W rodzinie był najstarszym spośród czworga dzieci – miał siostrę Eleonorę Wilgową i dwóch braci Kazimierza i Tadeusza. Szkołę podstawową ukończył w Żywcu - Zabłociu, po czym mieszkając w Siemianowicach Śląskich, uczęszczał do Liceum Handlowego w Sosnowcu, gdzie w 1939 roku złożył maturę.

W okresie przedwojennym zasłynął jako dobry sportowiec, amator, wybitny napastnik i bramkostrzelec w KS „Koszarawa” Żywiec, tak że nawet ligowy KS „Cracovia” Kraków starał się, by go pozyskać do swojej drużyny. Występował w pozycji lewego łącznika. Atletyczny i krępej postury potrafił być szybki i zwrotny. Sprytnie i taktycznie ustawiał się w pobliżu bramki, ogrywał obrońców i błyskawicznie oddawał silne i celne strzały.

W czasie okupacji hitlerowskiej pracował z rodzicami w zwalczanym przez Niemców indywidualnym handlu drobiem i owocami. 2 lipca 1941 roku został aresztowany przez gestapo i umieszczony w obozie koncentracyjnym Zwangsarbeitslager, w którym jako więzień przebywał kolejno w Klein Mangersdorf (od 2.07.1941), Rattwitz - Markstädt (od 10.01.1942), oraz w KL Auschwitz III Monowitz (od 25.6.1942) – w ramach Zwangsarbeitslager 50 – Schmelt-Polen. Od 9 marca 1944 roku Gestapo zmieniło status organizacyjny tego obozu z policyjnego na cywilny pod warunkiem podpisania deklaracji pozostania w dotychczasowym miejscu pobytu i pracy w IG-Farben. Jako więzień cały czas zmuszony był do pracy na rzecz okupanta w charakterze robotnika fizycznego. W okresie świąt Bożego Narodzenia 1944 roku i na skutek wieści o zbliżającym się froncie działań wojennych udało mu się zbiec i ukryć w domu rodzinnym w Żywcu. Wkrótce jednak został wytropiony przez Gestapo i z powrotem osadzony w KL Auschwitz III Monowitz. Umieszczono go tym razem już w „karnym bunkrze”, w którym przetrwał dzięki pomocy współwięźnia Czesława Szafrańskiego oraz wyzwoleniu obozu przez armię radziecką w styczniu 1945 roku.

Po wojnie kontynuował pracę w „Społem” jako kierownik piekarni w handlu, jednak w ograniczonych możliwościach. Był też działaczem Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBOWID).

W 1947 roku ożenił się z Ireną Stanisławą Doleżałek i ofiarnie wychował dwie córki Eleonorę i Marię Małgorzatę oraz syna Stefana Bolesława.

Przeżycia obozowe jednak poważnie nadwyrężyły jego zdrowie skracając mu życie do tego stopnia, że w wieku ok. 50 lat zmarł dnia 19 grudnia 1969 roku w Żywcu.

Towarzyski, dowcipny, wyróżniał się celnymi i dowcipnymi „powiedzonkami”, które pozostały w pamięci otoczenia po stracie ich autora.

Hieronim Woźniak

Bibliografia:

Jerzy Klistała,  Martyrologium mieszkańców Żywca, Czernichowa, Gilowic, Jeleśni, Koszarawy, Lipowej, Łękawicy, Łodygowic, Milówki, Radziechów, Rajczy, Stryszawy, Suchej, Węgierskiej Górki i innych – w latach 1939-1945. Słownik Biograficzny, Wyd. Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej, Żywiec 2009, ss. 447, (Caputa Stanisław, s. 91); Józef Karol Nowak,  Obozy organizacji „Schmelt”. Przyczynek do martyrologii młodzieży polskiej na terenach Żywiecczyzny. Wspomnienia osobiste więźnia, Gronie 2008, 5, s. 107-129; Kazimierz Andrzej Nowak – Genealogia Rodu Caputów z Grojca (opracowanie niepublikowane).